Met ALTIJD AAN zet Pieter Verelst opnieuw een voorstelling neer die het midden houdt tussen ontroerende kwetsbaarheid en tomeloze absurditeit. Het publiek heeft hem de jongste jaren omarmd met bulderlach, herkenning en staande ovaties.
In zijn meest persoonlijke show tot nu toe gunt Pieter ons een ongefilterde inkijk in het chaotische, geestige brein dat zijn handelsmerk is geworden: een ode aan ADHD, aan anders zijn, aan het niet kunnen en misschien niet wíllen uitzetten. Tijd voor een gesprek met de man die moeiteloos laveert tussen hyperactiviteit en ontroering.
Wanneer besefte je dat dit ‘ALTIJD AAN’ de beste titel voor jouw voorstelling zou zijn?
Een paar jaar geleden kreeg ik ruzie met mijn vriendin. Op een bepaald moment zei ze: “Kijk me nu eens aan, in mijn ogen. We hebben ruzie en jij bent er gewoon niet.” Dat vond ze heel moeilijk en ze kon daar geen plek aan geven. Op een gegeven moment zei ze dat ze eigenlijk graag wilde dat ik me eens zou laten testen bij een dokter. Zo zou ze beter kunnen begrijpen of alles wat zij thuis deed wel op de juiste manier bij mij aankwam. Daarna ben ik naar een psychiater gegaan en heb ik me laten testen. Dat moment is eigenlijk het begin geweest van de voorstelling. Altijd Aan is daar een onderdeel van. Het gaat over mijn eigen moeilijkheden en hoe ik daarmee omga.
Dit is jouw meest persoonlijke show tot nog toe waarin je ADHD centraal staat. Was het spannend om dit zo open en bloot op de scène te brengen?
Ik denk dat er, als je artiest bent, altijd ontwikkeling is. Mijn ontwikkeling is dat het werk steeds persoonlijker wordt en dat er een duidelijke persoonlijke lijn in zit. Dat vind ik spannend, maar op een positieve en goede manier. Ik hou ervan om mezelf uit te dagen en om mij in deze voorstelling extra open en bloot te geven. Dat zie ik als een uitdaging die ik bewust aanga.
Je zegt zelf dat de voorstelling gaat over ‘veel zijn voor anderen, maar net iets te weinig voor jezelf’. Wanneer voel je dat het scherpst eigenlijk in jouw leven?
Het is vooral een gevoel dat mensen je geven, een houding van ‘doe maar rustig aan’. Daardoor ontstaat het gevoel dat je altijd tekortschiet en je eigenlijk niet kunt voldoen aan de verwachtingen die van je worden gevraagd. Die zorgen ervoor dat je denkt dat je het niet kunt bijhouden en je tekortschiet. Tegelijkertijd kun je die gedachte ook omdraaien en beseffen dat het net zo goed kan zijn dat de ander het niet kan bijhouden. Dat inzicht verandert de manier waarop je naar die situatie kijkt
‘Hoe word ik normaal?’ komt in de voorstelling terug. Heb je daar ondertussen een antwoord op gevonden?
Ik denk dat iets wat als normaal wordt gezien eigenlijk een geaccepteerd abnormaal is waardoor normaal in feite niet echt bestaat. Het is vooral een kwestie van wat je er zelf van maakt en hoe je ermee omgaat, want wie bepaalt uiteindelijk wat normaal is. De chaos in mezelf kan ik proberen wegduwen, maar die kan ook iets moois zijn en zelfs een talent. Ik hoop dat de voorstelling daar een mooi voorbeeld van is en dat ik daarmee duidelijk maak wat ik wil laten zien. In de voorstelling laat ik ook zien dat ADHD vaak wordt gezien als een probleem, als iets wat je tegenwerkt waar je mee moet leren leven. Tegelijkertijd is het ook een blessing, iets wat je vormt als persoon. Wanneer je het op de juiste manier gebruikt, kan het een enorm voordeel zijn.
Ik ben bijvoorbeeld comedian geworden en heb toevallig een beroep gevonden waarin alles voor mij perfect samenvalt. Ik zou mijn voorstellingen nooit kunnen maken zonder ADHD. Het maken van goed materiaal en het kijken naar chaos horen daar ook bij. Het is een kwestie van die zo te vormen dat je er iets mee kunt creëren waar anderen zich prettig bij voelen. Een ander voordeel is dat ik voortdurend nieuwe hobby’s heb waardoor ik veel kan, maar niets echt tot in perfectie. Ook al probeer ik dat wel in het moment te evenaren . Al die losse vaardigheden kan ik samenbrengen en inzetten in mijn voorstellingen. Het draait erom al die aspecten te vormen tot iets wat je kunt gebruiken in je leven.
Waar vind jij tegenwoordig een uit-knop om je ADHD even uit te zetten om eventjes tot rust te komen?
Ik heb het nog niet gevonden en ik zoek rustig verder. Waar ik op dit moment het dichtst bij kom, is dat ik accepteer dat het niet anders hoeft. Ik vind daar mijn grootste rust in, het besef dat hoe het nu gaat helemaal oké is. Hoe ik hier nu sta en hoe ik dit aanpak, is volledig in orde. Als iemand tot acht uur lang op zijn kop wil staan, moet die dat vooral doen, ik zal daar niet te veel verzet tegen bieden (lacht).
Humor en ontroering wisselen elkaar vlot af in je voorstellingen. Hoe bewaak je dat evenwicht tussen die twee kernwaarden in je humor?
Ik vertel mijn verhaal en een goed verhaal heeft meerdere lagen. In comedy is het belangrijk dat dat verhaal grappig is, maar ik ben altijd op zoek naar meer. Ik kijk naar waar de ontwikkeling zit in het script en naar de theatrale momenten, de uitbundige momenten, de ingetogen momenten en de emotionele momenten. Wanneer al die elementen zich binnen één verhaal verbinden, klopt het en voelt het goed. Het geheel moet op een natuurlijke manier groeien waarbij humor altijd de basis blijft. Juist in schrijnende momenten zoek ik ook naar de komische noot. Tegelijkertijd hou ik van extremen omdat ik geloof dat een ontroerend moment pas echt werkt wanneer je het volledig durft te pakken en er helemaal in meegaat.
Voelde deze persoonlijke voorstelling na je vorige shows ‘Amai’ en ‘Ten Aarzel’ als een logisch vervolg of is dit toch weer een nieuwe stap in jouw carrière?
De mensen die al mijn voorstellingen hebben gezien, zullen merken dat ik niet altijd hetzelfde doe. Ik volg niet altijd dezelfde structuur, het hangt af van wat op dat moment aandient. Op dit moment drong het erop aan om een heel persoonlijk verhaal te vertellen. Alles is op een natuurlijke en organische manier gegroeid. Het komt voort uit een noodzaak en niet omdat ik denk dat het zo moet. Ik voel dat dit nu het verhaal is dat ik moet vertellen en ik ga er met alle plezier de komende twee jaar mee langs alle theaters. Ik zal er niet op uitgekeken raken omdat het mij op dit moment bezighoudt. Het is een logische volgorde in mijn werk.
De pers schreef lovende commentaren over je show. Ze noemt je een van de ‘spannendste comedians’ van jouw generatie.
Als je een podium staat, gaan critici vaak voorstellingen die je hebt gemaakt met elkaar vergelijken, wat een bepaald verwachtingspatroon creëert. Dat zorgt voor druk, maar de kunst is om die volledig naast je neer te leggen omdat het anders contraproductief is. Ik probeer dat zoveel mogelijk te doen en richt me op een verhaal waar ik zelf enthousiast over ben en dat mij prikkelt. Ik kan dan alleen maar hopen dat de rest daarin meegaat en dat het goed wordt beoordeeld. Daar ben ik op dat moment niet mee bezig. Ik probeer gewoon zo goed en gepassioneerd mogelijk mijn ding te doen. Voor mij gaat humor daarbij duidelijk verder dan alleen maar laten lachen.
Wat hoop je dat de mensen meenemen uit je voorstellingen?
Ik hoop dat ze een goede avond hebben gehad en zich enorm hebben geamuseerd, dat ze verrast zijn geweest en op het puntje van hun stoel hebben gezeten. Ik wil dat ze zich hebben opengesteld voor alle mogelijke emoties die in het menselijke palet te vinden zijn, niet alleen maar lachen, maar echt alle aspecten ervaren. Op die manier beleven ze een soort trip waarbij ik ze even meeneem in mijn verhaal. Daarnaast hoop ik dat ze, door het puur anekdotische van mijn eigen verhaal, ook even nadenken en beseffen dat wat in de algemene volksmond vaak als iets negatiefs wordt gezien, uiteindelijk super positief kan uitpakken.
Je gaat ook veel spelen in Nederland. Wordt je humor daar anders ontvangen dan in Vlaanderen?
Het is een ander land met een verschillende cultuur en een andere comedy-achtergrond waardoor mensen daar anders reageren. De grootste factor is volgens mij de culturele achtergrond omdat er een groter scala aan comedy bestaat en er veel verschillende vormen van humor zijn. Mensen verrassen is in Nederland moeilijker dan in België. Natuurlijk zijn er ook Nederlanders die uitbundiger zijn dan de gemiddelde Vlaming en zij kunnen echt losgaan, maar over het algemeen is het in België wat ingetogener. De boodschap en de ondergrond van de voorstelling blijven echter in beide landen overeind staan. Ik hou er altijd van om te try-outen in zowel Nederland als België en voel goed aan hoe een stuk in een bepaald land het beste werkt. Daarbij probeer ik altijd een universele common ground te vinden.
Je kalender zit heel goed vol. Hoe intens is zo’n tournee voor jezelf?
Ik heb mijn management laten weten dat ik niet meer dan drie keer per week wil spelen omdat ik het anders niet volhoud. Het is fysiek zwaar en ook belastend voor de stem. Het is topsport en ik bereid me in die zin ook goed voor: voldoende en gezond eten, ik verzorg mijn slaap en bouw structuur in mijn dag op richting de avondvoorstelling. Net zoals een sporter bouw ik op naar het moment van de piek. Het is intens, maar je moet tijdens die pieken alles geven om het beste van jezelf naar boven te halen en dat op het juiste moment van de dag.
Tekst en Interview STEVEN VERHAMME
Foto’s: Chris Stessens
