The beauty of war
Een verhaal van bunkers en bunkervolk…
Als je 1 reisgids hebt gelezen, heb je ze allemaal gelezen. Wie kan me hierin geen gelijk geven ? Ik bedoel, sla eender welk boek over pakweg Frankrijk open en je leest er in alle geuren en kleuren over de Eiffeltoren (ik kan je ondertussen een detailbeschrijving geven van alle vijzen en moeren die daarin verwerkt zitten), de haven van Marseille en het snob-gehalte van de Côte d’Azur of Courchevel (wanneer je het liever wat kouder hebt). We schijnen ook massaal de kaart van het “all-in” toerisme te hebben getrokken, waar we eerst een paar uur op het vliegtuig samenhokken om dan nadien in heuse toeristenkazernes bijeen te komen. Epische veldslagen rond het zwembad en kennismaking van de lokale cultuur, die niet verder reikt dan de muren van het resort, waardoor je uiteindelijk een soort mini-Europa op verplaatsing krijgt, behoren tot de dagdagelijkse bezigheden.
Kuddegedrag van de bovenste plank waardoor ik meer en meer begin te begrijpen waarom toeristen ook meer en meer de status van persona-non-grata krijgen. Hoewel we graag uitpakken met onze wereldse kennis en hoewel we maar al te graag onze socials vullen met foto’s die ronduit internationale allures hebben, kunnen we niet anders dan toegeven dat de mens, als zoogdier, er eentje is geworden die graag overal dat heerlijke “thuis” gevoel creëert. Een mobiele comfortzone, waardoor we wel graag eens op verplaatsing gaan maar ook niet al teveel dingen gaan doen die we eigenlijk niet gewoon zijn. Het is dan ook met opgegeven hoofd en enige vorm van trots kan zeggen dat ik niet tot die categorie van mensen hoor. Ik kleur al graag eens buiten de lijntjes en ik hou niet echt van mensen (ik ben wat je kan noemen een sociale klootzak, ik heb zo een gezicht waar mensen graag eens tegen leuteren, waarna ze getrakteerd worden op een pallet mottige reacties) dus het opzoeken van massa-toerisme is niet echt mijn ding. Maar ik reis wel graag, ik ontdek graag nieuwe dingen en ik ga pas iets haten als ik het ook zelf eens heb geprobeerd (ik trek echter de grens bij het steken van een cactus in mijn anus, ik heb dat nog nooit geprobeerd maar ik weet nu al dat ik dat niet echt graag ga hebben).
Ik nam al mijn reisgidsen bijeen, overgoot ze met parafine en stak de boel in brand. Een paar lowbudget wandelschoenen van de Decathlon rond de voeten, een trekking bag (eveneens van Decathlon, dit artikel werd niet gesponsord door Decathlon maar die mannen hebben nu éénmaal goedkope items voor de gierige krenten zoals ikzelf) over de schouders en weg was ik .. de wijde wereld in, op zoek naar wat niet gevonden wil worden .. op reis naar plaatsen waar niemand eigenlijk heen wil. VTM had niet echt nog budget over voor een nieuwe docu-reeks (mijn beenharde argumenten zoals “Jamaar Reizen Waes was toch echt wel een beetje voor pseudo-avonturiers zonder ballen” vielen in dovemansoren) en de stand van mijn rekening (de volle 26€ en ik had mijn laatste elektriciteitsfactuur nog niet betaald) liet ook niet toe om mijn verkenning van de wereld te starten in één of ander subtropisch paradijs, dus trok ik naar een plaats net over de Belgische grens.
De parochie Leffrinckoucke (met nog geen 5000 inwoners kun je het moeilijk een metropool gaan noemen), grenzend aan het meer populaire (vooral nadat zangers er hun acteerkunsten tentoon kwamen stellen) Duinkerke, heeft alles wat een badplaats vooral NIET populair kan maken. Een totaal gebrek aan een wandeldijk, de volledige afwezigheid van cafés en restaurants aan het strand en zowaar .. en rijden daar geen gocarts (die, gedrapeerd in blauwe Rucanor-sletsen, witte kousen en een heuptasje, toch wel DE activiteit voor een geslaagde zomer is) zorgen ervoor dat de grote kudde toeristen er weg blijft. Het bizarre tafereel van goudgele stranden die nagenoeg leeg zijn, staan in schril contrast met de vierkantemeter-politiek van de Belgische kustlijn, waar men probleemloos urenlang ambras kan hebben omdat je handdoek op een zandkorrel lag die eigenlijk door iemand anders gereserveerd was. Yep, Leffrinckoucke heeft alles in huis om met resolute zekerheid te kunnen zeggen dat ze absoluut nooit in een toeristische gids gaan worden opgenomen … Of toch niet ?
We katapulteren ons enkele decennia terug in de tijd, naar de periode waar gekke oom Adolf het volledig gestoorde idee had om zo hier en daar eens een land te gaan bezetten. (gekoppeld aan waanideeën die ettelijke miljoenen levens heeft gekost) De nazi’s waren de absolute grondleggers op gebied van dodelijke paranoia en hebben de kunst van het dictatoriaat tot een volledig nieuw niveau kunnen brengen. Neen, Nazi’s waren geen toffe mensen en hun lot was er eentje die ze welverdiend in ontvangst hebben mogen nemen. Hoewel we op gebied van levensfilosofie het nazisme in zijn totaliteit het liefst van al in de diepste dieptes van de oceaan zouden begraven, moeten we toch ergens een vorm van (ironische, dat wel) bewondering hebben voor bepaalde van hun verwezenlijkingen. Eentje daarvan in de Atlantik Wall. Waar we de dag van vandaag 50 vergunningen nodig hebben, samen met een saneringsplan en een bouwfirma of 6, voor het neerpoten van een tuinhuis, konden de Nazi’s enorme bouwwerken neerpoten in niet alleen waanzinnig korte periodes (onder het motto “slavery get’s shit done”) maar eveneens van een kwaliteit die we de dag van vandaag niet meer kennen. (uw tuinhuis is een top aankoop geweest als het zijn eerste 5 jaar overleefd) Met de Atlantik Wall overtroffen ze zichzelf meersterlijk. Een bunkerlijn van 5000km die het schizofrene 3de Rijk van zotte Dolf aan de kant van de Atlantische Oceaan moest gaan verdedigen. Een bunkerlijn die een shitload aan bombardementen heeft overleefd, een bunkerlijn die op vele plaatsen de dag van vandaag deel uitmaakt van één of ander betalend museum en een bunkerlijn die mee aan de bron lag van onze hedendaagse funderingstechnieken.
Wat de neuk heeft deze (ongetwijfeld supermegawijze) geschiedenisles te maken met het decadente Leffrinckoucke? Leffrinckoucke is de thuisbasis van een deel van die AtlantikWall, een deel dat niet door één of andere commerciële entiteit in beslag is genomen, een deel waar je geen inkom hoeft te betalen en een deel waar platte commercie plaats heeft gemaakt voor een open streetart museum. De soldaten van toen hebben plaats gemaakt een leger artiesten, die in het obscure van de nacht vechten tegen de hedendaagse betoncultuur. Hun wapens zijn spuitbussen, truweeltjes en alles wat ze ook maar kunnen vinden. Over een afstand van een paar honderden meters kun je wandelen langsheen 1 gigantisch openlucht tentoonstelling, zonder begin of einde, met als 1 enkel doel .. de gruwel van oorlog omvormen tot schoonheid, om zo mensen te laten onthouden. Het absolute pronkstuk van het museum is de spiegelbunker. Een enorme hoop beton die recht uit een B-type discofilm lijkt te zijn gerukt. Met zijn centrale plaats op het strand is de spiegelbunker ondertussen uitgegroeid tot het selfiemonument van de streek, dit voor de weinige bezoekers die de tijd nemen Leffrinckoucke op hun “to do” list te zetten. Als de zon goed zit en recht op de stukken spiegel valt, dan is dit ding tot kilometers ver te zien met het blote oog. (of net niet, want zo een heerlijke zomerzon die reflecteert op spiegels, recht in je gezicht is zowat hetzelfde als naar een eclips kijken zonder overpriced eclipsbrilletje.)
Jawel, het volledige stuk strand ligt bezaaid met bunkers die bedekt zijn met meesterlijke streetart, maar de spiegel bunker is toch wel het piece de resistance. Wie het gedaan heeft, wie aan de oorsprong ligt van dit bizarre huzarenstukje, is tot op heden niet echt bekend. Wetende dat dit niet geheel legaal is, gaan de scheppers ervan er nu ook niet echt mee te koop lopen. En we moeten een kat een kat durven noemen, boerenparochie Leffrinckoucke beschikt niet echt over attracties die massaal toeristen aantrekken (met uitzondering van de wekelijkse zattemansruzie op zondagavond, voor het enige café dat dit gehucht rijk is) dus was dit voor hen een aangename verrassing toen ze hun disco-stuk aantroffen op het strand. Officieel heeft niemand het gedaan en is niemand het nog steeds aan het doen (want ieder stuk oorlogs beton op het strand wordt gaandeweg omgetoverd tot een canvas) maar wie de moeite doet de duinen in te trekken (en de nodige doornen uit je kont te trekken, want die hoop zand staat er vol mee) treft al snel een soort makeshift nederzetting aan. Oude, betonnen gebouwen, die tijdens “den oorlog” moesten dienen om de nazi-soldaten te huisvesten, staan er nog steeds, goed verborgen voor het blote oog.
De term “gebouwen” moet je dan ook met enige ruimdenkendheid gaan interpreteren want met uitzondering van de betonnen muren en het dak, staat er verder ook niet echt veel meer recht. Een gemiddelde Europese gevangenis biedt zowaar meer comfort aan dan die gebouwen, maar toch is het de uitvalsbasis geworden van een groepering die zichzelf “bunkerpeople” noemen (in het Frans kreeg dit de ronkende naam “les gens du blockhaus”) Mensen die voor zichzelf niet echt een plaats vonden in de maatschappij, in het kader dat “the man” hen probeert op te leggen en dus ervoor hebben gekozen om buiten die maatschappij te gaan leven. Je kan ze onmogelijk landlopers gaan noemen daar de bunkerpeople niet echt in nood leven, ze weigeren gewoon zich over te geven aan een systeem waarmee ze zich niet kunnen identificeren. 3 mensen wonen er permanent, 3 anderen wonen er aan en af, afwisselend met een meer “normaal” leven. Zelf geven de bunkerpeople niet toe dat ze aan de bron liggen van een knap staaltje aparte streetart, maar de aanwezigheid van gigantische aantallen spraypaint, lijm en andere gereedschappen die niet echt thuishoren in dergelijke nederzetting, doet een mens natuurlijk nadenken.
Tijdens ons gesprek, dat meer weg had van een oertraditionele koffieklets dan van een indepth interview, merkten we van tijd tot tijd toevallige passanten op. Mensen die de ontoegankelijke duinen toch door trokken en steeds moesten schrikken van de menselijke aanwezigheid. In hun ogen kon je ook steevast de blik van “marginaal” waarnemen, een blik die totaal niet strookt met de realiteit maar die aantoont hoe bekrompen we vaak, met zen allen, kunnen zijn. Leffrinckoucke, de enige plaats in Europa, waar de gruwel van geweld kan bijdragen aan een visueel spektakel.
Uw resigids…Mister C.
